Wat is eigenlijk goede zorg? Wat vind ik belangrijk? Wat zou ik willen veranderen? Op deze vragen proberen patiënten, hun naasten en zorgverleners uit het UMC Utrecht als één team een antwoord te geven. Waardendialogen noemen we deze gesprekken met elkaar over de kwaliteit van zorg. En het werkt, ze blijken een waardevolle en effectieve methode voor samenwerking met patiënten bij de verbetering van kwaliteit van zorg.

Met de waardendialogen kijken we in het UMC Utrecht op een andere manier naar kwaliteit van zorg, zorgverleners en patiënten samen. “En dat doen we echt samen”, vertelt Tatjana Seute, neuro-oncoloog in het UMC Utrecht, die nauw betrokken is bij deze waardendialogen. “Het geeft energie als het lukt om op een gelijkwaardig niveau te praten. Patiënten nemen geen blad voor de mond, zorgverleners ook niet. Opeens gaat het over wat ons daadwerkelijk raakt als patiënt en zorgverlener. Opvallend vaak is dat hetzelfde. Patiënten willen als individu en mens gezien worden, zorgverleners ervaren werkplezier wanneer zij mensgericht werken. Het geeft betekenis aan je werk.”

Voorlichting hersentumoren verbeteren

Zo kwamen er tijdens de waardendialogen van neuro-oncologie tussen zorgverleners en ervaringsdeskundigen opvallend veel suggesties om de voorlichting over hersentumoren te verbeteren. Uit de gesprekken bleek, dat deze eenzijdig was (patiëntfolder). Patiënten gaven aan geen idee te hebben welk pad de patiënt gaat bewandelen. Uit deze waardendialoog kwam het idee van een podcast waar de patiënt op een zelfgekozen moment naar kan luisteren. Het unieke aan de podcast is dat de patiënt de gespreksleider is.

Podcast als patiëntenvoorlichting

De UMC Utrecht podcastserie ‘Venijn in mijn brein’ is inmiddels gerealiseerd. In deze serie gaat Marvin Vos, die zelf een hersentumor heeft en actief deelneemt aan de waardendialogen, in gesprek met zorgverleners en lotgenoten over hersentumoren. Over hoe het is om te leven met een ongeneeslijke ziekte. Hoe lang je nog hebt. Het zijn vragen die niet zo eenvoudig zijn te beantwoorden in een patiëntfolder. Dit laat zien dat voorlichting via een podcast echt wat toevoegt, het laat meer de mens achter de patiënt zien. En ook de mens achter de zorgverlener.  

Instrument om kwaliteit bespreekbaar te maken

“De huidige manier om naar kwaliteit te kijken is veelal dat geanalyseerd en vergeleken wordt wat meetbaar is. Bijvoorbeeld of geregistreerd is dat de checklist voorafgaand aan een operatie, om met het operatieteam te checken of alles gereed is voor de operatie, is doorlopen”, vertelt Saskia Papenhuijzen, hoofd Kwaliteit van Zorg in het UMC Utrecht. “Kwaliteit zit echter in veel zaken die zich niet in maat en getal laten vatten. De waardendialogen zijn een prachtig instrument om deze niet-kwantificeerbare elementen van kwaliteit bespreekbaar te maken.”

Waardendialogen: het voegt waarde toe

Om zorg te bieden die waarde toevoegt voor patiënten is het volgens Saskia noodzakelijk dat samen met patiënten te bepalen en hen te betrekken in de vorderingen. “Door samen te werken maak je ‘verantwoording’ onderdeel van het proces, je bespreekt wat wel en niet lukt om voor elkaar te krijgen en of dat bijdraagt aan de waarde voor de patiënt. Via de waardendialogen breng je een goed gesprek op gang tussen zorgteams en patiënten. We zien dat het waarde toevoegt voor de patiënten en voor de zorgverleners. Alleen al het gesprek creëert waarde voor alle deelnemers, omdat er tijd en ruimte is om naar elkaar te luisteren en elkaar te begrijpen.”

Nieuwe wijze van verantwoorden

De uitkomsten van de dialogen nemen de afdelingen mee bij het opstellen van hun kwaliteitsagenda’s. “Die afdelingsspecifieke agenda’s zijn inzichtelijk voor de toezichthoudende partijen, opdat wij laten zien welke verbeteringen in de kwaliteit van zorg wij realiseren”, aldus Saskia. “Deze nieuwe wijze van verantwoorden biedt kansen om ook niet-kwantificeerbare elementen van kwaliteit in alle openheid met betrokkenen bij de kwaliteit van zorg te bespreken.”